Wyjazd do pracy w Niemczech to dla wielu Polaków szansa na lepsze zarobki i stabilne zatrudnienie. Jednym z największych wyzwań, z jakim mogą się zmierzyć, jest bariera językowa. Znajomość języka niemieckiego, choćby w podstawowym zakresie, może znacznie ułatwić codzienną komunikację, załatwianie spraw urzędowych oraz poruszanie się w świecie niemieckiego prawa pracy. W artykule przedstawiamy pojęcia dotyczące kwestii podatkowych, meldunkowych, ubezpieczeniowych i innych, które mogą okazać się niezbędne na każdym etapie pracy w Niemczech, a które każdy pracownik powinien poznać, nawet jeśli dopiero zaczyna swoją przygodę z językiem niemieckim.
Zagadnienia podatkowe
Steuernummer (numer podatkowy) – każda osoba podejmująca pracę w Niemczech otrzymuje indywidualny numer podatkowy, czyli Steuernummer. Jest to odpowiednik polskiego numeru NIP i jest niezbędny do rozliczeń podatkowych.
Freistellung (zwolnienie z podatku budowlanego) – pracownicy budowlani, którzy pracują w Niemczech i prowadzą działalność gospodarczą, mogą ubiegać się o Freistellung. Aby uzyskać Freistellung, należy dostarczyć odpowiednie dokumenty do niemieckiego urzędu skarbowego.
Lohnsteuer (podatek dochodowy) – jest potrącany z wynagrodzenia pracownika przez pracodawcę. Kwota tego podatku zależy od klasy podatkowej (Steuerklasse), do której został przypisany pracownik.
Steuerklasse (klasa podatkowa) – w Niemczech istnieje sześć różnych klas podatkowych, które wpływają na wysokość podatku dochodowego. Przypisanie do odpowiedniej klasy zależy od sytuacji życiowej pracownika, na przykład od tego, czy jest on singlem, czy ma dzieci itp.
Einkommenssteuererklärung (deklaracja podatkowa) – po zakończeniu roku podatkowego w Niemczech każdy pracownik musi obowiązkowo złożyć deklarację podatkową. Dzięki temu można odzyskać część zapłaconych podatków, o ile były one naliczone w zbyt wysokiej kwocie.
Meldunek w Niemczech
Anmeldung (zameldowanie) – każda osoba, która zamierza przebywać w Niemczech dłużej niż 3 miesiące, musi się zameldować w lokalnym urzędzie meldunkowym (Einwohnermeldeamt lub Bürgeramt) w ciągu 14 dni od przyjazdu.
Wohnsitz (miejsce zamieszkania) – aby dokonać meldunku, trzeba wskazać swoje miejsce zamieszkania. W tym celu potrzebne będą odpowiednie dokumenty, takie jak umowa najmu lub zaświadczenie od osoby wynajmującej lokal.
Meldebescheinigung (zaświadczenie o zameldowaniu) – po dokonaniu meldunku urząd wydaje zaświadczenie, które potwierdza Twój adres zamieszkania.
Abmeldung (wymeldowanie) – jeśli po zakończeniu pracy zamierzasz opuścić Niemcy, musisz dopełnić formalności związanych z wymeldowaniem, czyli zgłosić do urzędu, że opuszczasz kraj.
Ubezpieczenia w Niemczech
Krankenversicherung (ubezpieczenie zdrowotne) – jest w Niemczech obowiązkowe dla wszystkich pracowników. Można wybierać między ubezpieczeniem publicznym a prywatnym. Większość pracowników wybiera ubezpieczenie publiczne, które oferuje szeroką ochronę zdrowotną, obejmującą wizyty u lekarzy, leczenie szpitalne i leki.
Unfallversicherung (ubezpieczenie wypadkowe) – jest zapewniane przez pracodawcę i chroni pracowników przed skutkami wypadków przy pracy, obejmując koszty leczenia oraz świadczenia w przypadku trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Rentenversicherung (ubezpieczenie emerytalne) – działa na zasadzie obowiązkowych składek, które są odprowadzane od wynagrodzenia. Wysokość świadczeń emerytalnych zależy od wysokości odprowadzanych składek oraz długości okresu zatrudnienia.
Berufsunfähigkeitsversicherung (ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy) – jest formą ochrony na wypadek utraty zdolności do wykonywania zawodu z powodu choroby lub wypadku.
Umowy i warunki pracy
Arbeitsvertrag (umowa o pracę) – jest podstawowym dokumentem regulującym stosunek pracy między pracownikiem a pracodawcą. W umowie powinny znaleźć się takie elementy jak: dane osobowe stron, miejsce pracy, opis obowiązków, wysokość wynagrodzenia oraz informacje o czasie pracy.
Mindestlohn (płaca minimalna) – w Niemczech istnieje ustawowa płaca minimalna, która jest regularnie aktualizowana. Od 2024 roku wynosi ona 12,41 euro za godzinę pracy.
Befristeter Arbeitsvertrag (umowa na czas określony) – to forma zatrudnienia, która ma jasno określony termin zakończenia. Pracownicy zatrudnieni na takiej umowie mają prawo do takich samych warunków pracy jak osoby zatrudnione na umowę na czas nieokreślony.
Probezeit (okres próbny) – w Niemczech umowy o pracę często zawierają okres próbny, który trwa zazwyczaj od 3 do 6 miesięcy. W tym czasie zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą ocenić, czy współpraca jest satysfakcjonująca.
Arbeitsschutz (ochrona pracy) – w Niemczech obowiązują rygorystyczne normy dotyczące przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawcy zobowiązani są do zapewnienia odpowiednich warunków pracy, w tym środków ochrony osobistej, takich jak kaski, rękawice czy odzież robocza.
Inne dokumenty i formalności
Sozialversicherungsausweis (legitymacja ubezpieczeniowa) – dokument potwierdzający przynależność do systemu ubezpieczeń społecznych.
Betriebsnummer (numer identyfikacyjny firmy) – unikalny numer przypisany do pracodawcy, używany do identyfikacji firmy w systemie ubezpieczeń społecznych. Pracodawca powinien go udostępnić pracownikom, aby mogli oni upewnić się, że są legalnie zatrudnieni i ubezpieczeni.
Gehaltsabrechnung (pasek płacowy) – dokument, który pracownik otrzymuje co miesiąc, zawierający szczegóły dotyczące wynagrodzenia. Pasek płacowy pokazuje wszystkie składniki wynagrodzenia, takie jak wynagrodzenie brutto i netto, odprowadzone podatki oraz składki na ubezpieczenia społeczne.
Führungszeugnis (zaświadczenie o niekaralności) – potwierdza, że osoba nie była karana, co czasem jest wymagane przez niektórych pracodawców.
Znajomość podstawowych terminów związanych z zatrudnieniem w Niemczech pozwoli na większy komfort psychiczny podczas wyjazdu do pracy. Pamiętaj, aby przed wyjazdem zorganizować wszystkie dokumenty i upewnić się, że znasz swoje prawa oraz obowiązki. Ważne są zwłaszcza wszystkie kwestie fiskalne, w tym rozliczenia podatkowe z Niemiec.
